Ze was er één van velen, een ‘gever’. Een enthousiaste vrouw met het hart op de juiste plaats. Zo’n gemeentelid waar je wat aan hebt, je zou willen dat er meer zo waren als zij. Hij was de steun en toeverlaat voor de gemeente, actieve ouderling en een harde werker voor zijn werkgever. Attente mensen, gericht op de ander, altijd positief en altijd enthousiast.  Een lichtend voorbeeld…

Totdat het licht uitgaat, ze tegen een burn-out oplopen. Het lampje is opgebrand. Sommigen moeten met een dergelijke burn-out in het donker liggen, zo overprikkeld als ze zijn. Het hoofd wil wel, maar het lijf zegt dat het niet meer wil, en drukt op de uitknop. Overspannen noemden we dat vroeger. Een burn-out is een serieus risico, als je zo rond de 35 bent, en meer nog voor vrouwen dan voor mannen. En geloof beschermt je daar niet echt tegen, misschien is het wel een extra risico-verhogende factor, denk ik soms.

In de gesprekken geven ze blijk van een leven, waarin de ander altijd voor ging. Het ‘zonnetje in huis’ of ‘jij kan het wel alleen’ of ‘als we jou niet hadden’ zijn de zinnetjes waarmee ze door het leven gaan. Grote opgaven voor een gewoon mens en zeker voor een kind. Grote woorden voor een rol die met verve wordt vervuld. Soms al van jongs af aangewend aan het negeren van de eigen behoeften, om die van een ander te kunnen vervullen. In therapieland noemen we dat een ‘magische taak’. Een taak waar je van wijze van spreken een toverstokje voor nodig hebt, of misschien zelfs wel een toverstokje moet zijn. Altijd in de ‘geef’-stand, want dat was de opdracht en de rol; zo kreeg je leven zin en inhoud.

Zowel in pastoraat als op de bank in mijn therapieruimte kom ik ze veelvuldig tegen. Gelovige lieve en serieuze mensen die hun levenstaak vinden in het geven aan anderen. Er zijn veel hulpverleners bij, maar ook veel mensen die actief zijn in een kerkelijke gemeente, actieve broeders en zusters die overal bij betrokken zijn, ambtsdragers, maar ook predikanten en kerkelijk werkers zitten ertussen. In het geven aan de ander, nemen ze hun positie in, nemen ze hun plek in. ‘Ik mag er zijn, omdat ik van betekenis ben voor een ander’. En, begrijp me goed, voor veel mensen is het best goed om eens wat meer te geven om een ander. Om uit te delen, van hun rijkdom, tijd en mogelijkheden. Daar word je zeker geen slechter mens van. Integendeel. Immers, dat is toch ook wat de bijbel ons leert; Het is beter te geven dan te ontvangen, zei Jezus, volgens Paulus dan. (Hand 20:35).

Jammer genoeg staat dat er niet. Althans, ik denk dat je het anders moet lezen. De meeste vertalingen kiezen voor ‘ontvangen’, en een enkele voor ‘nemen’. In het Grieks wordt een woord gebruikt dat zowel nemen/grijpen als ontvangen/aannemen kan betekenen. Er komt iets op je af, maar heb je het genomen, toegeëigend of het je het ontvangen? Ik denk dat Paulus hier wil benadrukken dat je de armen iets te geven hebt, en niets van ze mag af pakken. Zoals hijzelf ook niets heeft afgepakt van de gemeenteleden in Efeze.

Want; er is niets mis met ontvangen; sterker nog, ik denk dat een van de problemen van deze tijd is dat we vergeten hoe afhankelijk we zijn van alles wat we allemaal ontvangen. We leven in een tijd, waarin de suggestie wordt gewekt dat we alles zelf doen, dat alles door onszelf wordt gepresteerd en georganiseerd. Dat we in een maakbare wereld leven. Als er iets duidelijk geworden is, de afgelopen jaren, is het wel, dat we niets in te brengen hebben. Een virus legt ons leven lam, een oorlogszuchtige heerser brengt onze hele energievoorziening in de war. Gezondheid, werk, kinderen, mensen om ons heen, alles is ons gegeven. We zijn kleine mensen in een grote wereld, die leven op de adem van Gods stem. Alles is ons gegeven, van de adem in onze longen tot de hartslag van het nieuwe leven in de buik van een moeder. Van de kracht in onze armen, waarmee we ons geld verdienen, tot de werkplek waar jij je energie kwijt kan. Van het brood bij het ontbijt, tot de weg waar je op rijdt.

Leren ontvangen is leren dankbaar zijn voor wat je gegeven wordt, en in het ontvangen ontdekken dat jij mens mag zijn zonder dat je ook maar iets ‘moet’ geven. Een mens die kan ontvangen, durft zijn plek in het leven in te nemen. Durft zijn voeten op deze aarde te zetten, in het besef dat hij of zij ook werkelijk eigen ruimte mag innemen. Dat je ook zelf iets nodig hebt, en dat je daar ook om mag vragen. Maar ontvangen is niet zo simpel, het vraagt iets van ons. Het vraagt van ons dat we onze behoeftige kant gaan voelen. Dat ook wij iets nodig hebben, dat ook wij behoeften hebben die om vervulling vragen. Als deze behoeften stelselmatig zijn genegeerd, dan hebben we opnieuw of voor het eerst te leren onze behoeften serieus te nemen en op een volwassen wijze daarin te voorzien.

Omdat het lijf de stopknop heeft ingedrukt, moet eerste het lijf in beweging komen. Leren aanvaarden wat het lijf aangeeft, daarnaar leren luisteren is de eerste stap richting herstel. Het lichaam geven wat het nodig heeft, rust, ruimte, beweging, adem, goed eten, buitenlucht.

En dan richting de anderen; Soms moeten we echt leren vragen en ontvangen, om zo onze eigen plek in het leven in te kunnen nemen. Vragen om iets dat je nodig hebt, steun vragen, of om troost vragen. Leren werkelijk uit genade te leven, en een balans leren vinden in het geven en ontvangen, en zo ontdekken dat het leven om liefde draait.

Ook ik ben zo’n gever geweest, die maar moeilijk kon ontvangen. Het heeft me behoorlijk wat tijd en inspanning gekost om de beweging naar een gezonde balans te maken, maar het bracht me bij een belangrijke ontdekking, die hieronder mooi wordt verwoord. Dat gun ik jou ook…

Het is vaak moeilijker te ontvangen dan te geven.

Ontvangen maakt ons afhankelijk
en ons streven is gericht op onafhankelijkheid.

Toch zullen we moeten leren ontvangen,
om de ervaring op te doen,
dat er in de Liefde
geen sprake is van geven en ontvangen,
slechts van delen.

Deze blog is geschreven door ons lid Erik Smit, pastoraal werker in de NGK-Veenendaal en therapeut bij Licht-Vaardig, op persoonlijke titel. Vragen en opmerkingen over deze blog worden doorgestuurd naar de schrijver.