De kerkelijk werker komt in steeds meer gemeenten in beeld. Hij of zij biedt meerwaarde als een vaste kracht in de verschillende kerken, bijvoorbeeld wanneer vrijwilligers aansturing en coördinatie nodig hebben. De kerkelijk werker kan coachen in hoe iets goed aangepakt, opgezet en uitgevoerd kan worden.
Ook wanneer het gaat om verscheidenheid in de gemeente, wanneer mensen verschillend denken, kan de kerkelijk werker een grote rol spelen in de gesprekken die uit deze verschillen voortkomen. Van de kerkelijk werker mag je verwachten dat hij in staat is verbinding te leggen. En kerken kunnen gebruik maken van die verbindende expertise.

Om een voorbeeld te geven: Sinds de laatst gehouden synode van de GKV te Meppel is aan alle gemeenten in het kerkverband de ruimte gegeven om alle ambten open te stellen voor vrouwen. Een situatie die nieuw is, waar lang naar toe gewerkt is en waarvan dit besluit de uitkomst is. Een situatie die de nodige impact zal hebben in de kerken.

De synode van Meppel stelt duidelijk; ‘de kerken zijn nu aan zet’. En de vraag is dan; Hoe gaan wij hier mee om in onze kerken? Kunnen we elkaar vast blijven houden? En hoe doen wij dit dan? Dat zal in de praktijk moeten blijken.

Als bestuur van de vereniging voor kerkelijk werkers LUCEO hebben wij bij elkaar gezeten met enkele leden. Mensen met ruime ervaring in het kerkelijk leven. We hebben onszelf de vraag gesteld welke rol de kerkelijk werker kan innemen in het proces waarin dit synodebesluit tot uitvoer zal komen.
Al gauw kwamen wij tot de conclusie dat we de rol van de kerkelijk werker niet zozeer zien in het komen tot de uitkomst, maar vooral in het bewaken van en het bijdragen in een zorgvuldig proces.

We zien in de kerken dat er verschillend wordt gereageerd. Er zijn predikanten die stelling nemen tegen het synodebesluit en er zijn predikanten die voorop lopen in het toejuichen van dit besluit. Ook zien we dat er gemeenten zijn waar nauwelijks wordt gesproken over het besluit. Wellicht met de gedachte ‘wat je aandacht geeft groeit, dus als we zwijgen, dan gaat het wellicht (voorlopig) onze kerkdeuren voorbij…’.

Waar wij als kerkelijk werkers onze bijdrage willen leveren is, ‘het proces’. En vooral de zorgvuldigheid van het proces. Dan kijken we breder. Er is veel meer in ontwikkeling in de kerken. Wij zien het als onze rol om kerkenraden en gemeenteleden bewust te maken van de gevolgen die welk besluit dan ook zal hebben in de praktijk.

De praktijk
Stel, een gemeentelid meldt n.a.v. het synodebesluit aan zijn predikant dat dit voor hem een zwarte dag is. Zijn predikant reageert nauwelijks. Maar zodra zijn predikant publiek iets mag zeggen over het besluit, dan steekt hij zijn enthousiasme hierover niet onder stoelen of banken.
Voor het gemeentelid zitten we op een cruciaal punt, dit is voor hem heel principieel. Hoe serieus voelt hij zich genomen, nu hij zijn hart heeft laten spreken; Hoe verzamelt hij zondag aan zondag de moed om weer naar de kerk te gaan en zich te scharen onder het gehoor van zijn predikant; Wie heeft oog en oor voor hem?

Ander voorbeeld;  Als groep vrouwen in de gemeente hebben ze er veel over gesproken. Eindelijk is het verlossende besluit gekomen. Met gejuich deelden ze het in hun WhatsApp-groep. En nu ligt het in de handen van de kerken. Maar vanuit de kerkenraad horen ze niets. Als één van hen aanklopt  bij haar ouderling, krijgt ze te horen dat op de kerkenraad niet gesproken is over dit onderwerp. En nee, hij verwacht ook niet dat de kerkenraad dit punt hoog op zijn agenda zal hebben. Ondertussen zijn ze bij een vriendin in een andere gemeente al 3 gemeenteavonden bij elkaar geweest. De opkomst was daar nog nooit zo hoog. En de sfeer ontzettend goed en eensgezind. Het lijkt erop dat ze bij haar in de gemeente binnenkort het besluit gaan invoeren.
Hoe gaan deze vrouwen om met de in hun ogen ‘bekrompen’ situatie in hun eigen gemeente. Wie heeft oog en oor voor hen?

Het zijn twee zeer uiteenlopende voorbeelden. Met allebei de concluderende vraag: wie heeft oog en oor voor hen? Daaraan verbonden de vraag; wie staat in de kerk op om op te komen voor hen die zich niet gehoord en gezien voelen?

Lijden aan de kerk
De term is gevallen; lijden aan de kerk. Of… ‘rouwen om de kerk’. En dan hebben we het over een aspect dat veel breder voert dan het synodebesluit over man/vrouw.
We spreken over een tendens die we waarnemen; mensen die zich in de kerk niet langer gehoord en gezien voelen. Of misschien moeten we zeggen, die zich al sinds lange tijd niet gehoord en gezien voelen. Die het gevoel hebben dat ze overlopen worden door de verbaal sterkeren.  Soms een kleine minderheid,  die toch de belangrijke posities betrekken.
Hun zorg is oprecht en gemeend, met liefde voor de kerk en voor de Heer van de kerk Jezus Christus!
Wanneer je dieper met ze doorpraat dan blijkt dat het woord rouwen er niet ver naast zit. Er zijn mensen die het gevoel hebben dat hun kerk een beetje dood gegaan is. Wat er was, is er niet meer. Of andersom; ‘wat ik wens dat er zou zijn, lijkt hier nooit te komen’. Het is een vorm van rouwen, omgaan met verlies, wat soms veel dieper gaat dan je in eerste instantie als buitenstaander had ingeschat.

De rol van de kerkelijk werker
Wij zijn van mening dat de kerkelijk werker als HBO-theoloog in dit soort processen een belangrijke rol kan hebben. Als je bovenstaande zo leest dan zie je dat pastorale aandacht heel belangrijk is. Ook al is lang niet elke HBO-theoloog pastoraal werker, kerkelijk werkers zijn vaak de praktische mensen die goed in staat zijn om verbinding te maken tussen de verschillende groepen. En kerken kunnen gebruik maken van die verbindende expertise. Om een voorbeeld te geven; we merken dat steeds meer kerken er alles aan willen doen om de jeugd vast te houden, maar dat het vaak gewoon niet lukt. Goedwillende gemeenteleden met hart voor jongeren, steken al hun beperkte tijd en middelen in de jongeren. Maar de jongeren lijken toch steeds meer af te haken en de betrokken gemeenteleden raken steeds meer teleurgesteld. Dan blijkt het vaak een uitkomst als er een jongerenwerker aangesteld kan worden! Iemand die goed is opgeleid op dit gebied. Iemand die er meer tijd, energie en kennis in kan steken. Hij of zij kan hierdoor meer gericht werken aan de verbinding tussen jongeren en God en aan de onderlinge verbinding tussen jong en oud(er). Uiteindelijk is het God die zorgt voor de ultieme verbinding, onder Zijn zegen kan de kerkelijk werker hier op een professionele manier mee aan de slag.
De kerkelijk werker heeft veel te bieden aan de kerken. En dan met name om het proces van verandering te begeleiden en zo de verbindende factor te zijn, dan wel kerken(raden) bewust te maken van het belang om de verbinding te zoeken. Juist ook met hen die zich vervreemd gaan voelen van de kerk. Hoe kun je open staan voor hen, hoe kun je echt gezamenlijk het proces met ze gaan. Als dat gezamenlijk lukt, dan zal iedereen meer vrede kunnen hebben met de uitkomst, hoe die ook is.

Eenheid, verbondenheid
Wij menen dat de kerken staan op een belangrijke kruising. De vraag is niet wat wij vinden van de vrouw in het ambt en wanneer we dit besluit gaan implementeren. De vraag is wat ons betreft; hoe zoeken we samen naar verbinding. Verbinding met God en met elkaar. Samen als kerk van Jezus Christus. En dan is de vraag: hoe gaan wij met dit besluit om? Hoe zullen wij aandacht hebben voor alles wat er leeft?
Wij geloven in 1 herder en één kudde. Hoe houd je die bij elkaar? Als dat voorop staat dan begrijpen we de essentie van Jezus’ woorden die bad: ⁹Ik ​bid​ voor hen. Ik ​bid​ niet voor de wereld, maar voor de mensen die u mij hebt gegeven, omdat zij van u zijn ¹⁰– alles wat van mij is, is van u, en alles wat van u is, is van mij – en omdat in hen mijn grootheid zichtbaar geworden is. ¹¹Ik ben al niet meer in de wereld, ik ga naar u toe, maar zij blijven wel in de wereld. ​Heilige​ Vader, bewaar hen door uw naam, de naam die u ook aan mij gegeven hebt, zodat zij één zijn zoals wij één zijn. 

Bestuur LUCEO,
Jaap Almekinders
Peter Baas
René Beiboer
Wubbo van Herwijnen
Willem Klapwijk

De twee dagen van de jeugdleidersconferentie zijn via de website van de Luisterpost terug te kijken. Zowel de centrale momenten van vrijdag en zaterdag, als enkele workshops zijn opgenomen.

De jaarlijkse jeugdleidersconferentie gaat in 2016 over GENERATIONS. Meer informatie over dit evenement, klik hier.

 

Tijdens de conferentie kun je live meekijken via de Luisterpost.

In de nieuwe DIENST staat een artikel over catechese met als ondertitel ‘Wat gaat goed en wat kan beter’. Henk Averesch geeft daarin de resultaten van zijn onderzoek onder catecheten en catechisanten weer. Ook geeft hij vanuit de onderwijskunde adviezen voor catechese.

 

Een citaat:

Catecheten en catechisanten noemen nagenoeg dezelfde verbeterpunten: het betrekken op de actualiteit, goede voorbeelden, rekening houden met verschillen, meer werkvormen, afwisselende les, etc. Insteken op de onderwijskundige kant van catechese kan dan ook zeker meer rendement en meer plezier opleveren.

 

Download het artikel hier: 2015-Catecheten-trainen._.-hoe-dan.pdf (1013 downloads)

Steunpunt Kerkenwerk onderhandelt jaarlijks met Luceo, Vereniging van Kerkelijk Werkers over de arbeidsvoorwaarden. Veranderingen zijn doorgevoerd na goedkeuring van de kerken via digitale stemming op 8 december 2014.

Via deze link zijn alle documenten te downloaden.

Multimediamateriaal voor het werk in de kerk

Lennard Pors

Met opkijken.nl wil Luisterpost/Bralectah werkers in de kerk ondersteunen met allerlei multimediamateriaal wat te gebruiken is voor catechese, jeugdwerk en andere vormen van toerusting. Ook kun je er preken en puzzels vinden en diverse series van video’s, zoals de bekende Denkstoffilmpjes en van MeeroverdeBijbel.nl.

In mijn catechese put ik met regelmaat uit de filmpjes die ik hier terugvind. Het is bijzonder handig om een verzameling online te kunnen vinden en op verschillende kenmerken te kunnen selecteren, zoals op Bijbelboek, Catechismuszondag of gewoon op trefwoord. Recent gebruikte ik een prachtig geanimeerd filmpje (onder andere) over vertrouwen, over de koorddanser Blondin. Een aanrader, deze website en het gebruik van filmpjes in allerlei vormen van onderwijs en toerusting!

 

Lennard Pors is kerkelijk werker in GKV Zwolle-Zuid en geeft onder andere catechisatie. 

De kerk als gezin

Handreikingen voor pastoraat aan kinderen en jongeren

Lian Klappe-Slager

Het ‘Handboek voor kinder- en jeugdpastoraat’ is een handleiding om als kerkelijke gemeente een gezin te zijn. Een gezin waar kinderen en jongeren zich veilig en thuis voelen. Hoe kun je om hen heen staan, hen helpen groeien in geloof en hen de geborgenheid en veiligheid bieden die ze nodig hebben?

Er zijn veel boeken geschreven over het (kerkelijk) jongerenwerk en over de verschillende problemen die je daarin kunt tegenkomen. Het mooie aan dit handboek is dat het per thema heel krachtig en kernachtig beschrijft, hoe je zorgvuldig aandacht aan kinderen en jongeren kunt geven. De thema’s gaan van het signaleren van problemen tot het omgaan met eventuele moeilijke situaties. Als je met kinderen en/of jongeren optrekt, in hen wilt investeren, dan is het raadzaam om dit boek als naslagwerk te gebruiken. Het is heel toegankelijk door de korte, duidelijke informatie en de eigentijdse stijl. Behalve de praktische inhoud gaf het boek mij tevens de nodige stof tot nadenken.

 

Opbouw van het boek

Het boek bestaat uit vier gedeelten. In de eerste hoofdstukken worden de theologische achtergrond en de visie op pastoraat aan kinderen en/of jongeren beschreven. Daarna volgt een gedeelte over wie jongeren zijn, hoe hun geloofsontwikkeling verloopt, hoe ze in relaties staan en welke positie je zelf naast hen mag innemen. Tevens wordt beschreven welke plek kinderen en/of jongeren in de gemeente hebben of zouden moeten hebben.

In het derde deel wordt een aantal thema’s besproken, zoals echtscheiding, depressie, occultisme, eetproblemen en misbruik. Dit zijn thema’s waar kinderen en jongeren mee geconfronteerd kunnen worden. Behalve dat deze thema’s uitgebreid worden toegelicht, worden ook praktische handreikingen gegeven over hoe je deze kinderen en/of jongeren met hun verschillende problematische achtergronden kunt bereiken. Het laatste gedeelte bevat een aantal bijlagen die onder andere inzicht geven in de hulpverleningsinstanties die er in Nederland zijn.

 

Deel van het kerkelijke gezin

Een duidelijke rode draad in het hele boek is dat kinderen en jongeren een belangrijk deel uitmaken van het kerkelijke gezin. In hen moeten we dus als gemeenteleden investeren. Wanneer we de kerk zien als het gezin van God, waar iedereen een plekje heeft gekregen, wordt het heel helder dat we daarin oog voor elk individu moeten hebben.

Het handboek geeft aandacht aan de plek die kinderen en jongeren in de kerk innemen. Hoewel er niet veel beschreven staat over het georganiseerde jongerenwerk, wordt wel kort stil gestaan bij de manier waarop we het kinder- en jongerenwerk kunnen vormgeven. Het heeft mij aan het nadenken gezet over de vraag of we de jongeren op de juiste manier benaderen door middel van de huidige opzet van het jongerenwerk. In het boek kun je tips lezen over hoe de jongeren het meest tot hun recht komen en op welke wijze ze het mooist kunnen groeien in relaties met elkaar, het kerkelijke gezin en in de relatie met God.

Pastoraat vindt niet alleen individueel, maar ook in groepsverband plaats. In de kerk waar ik werkzaam ben, werken we met mentoren die vier jaar lang groepjes van zes tot acht jongeren leiden. Op deze manier hopen we hen een veilige plek te bieden, waar ze gekend worden en mogen groeien in hun relatie met anderen en met God. Het handboek behandelt voornamelijk het pastoraat aan de individuele jongere, terwijl de situatie van deze jongeren ook invloed heeft op de hele groep. Graag had ik meer gelezen over de manier waarop je als leider de groepsgenoten betrekt bij problemen van een individuele jongere. Bijvoorbeeld wanneer een jongere uit je groep te maken heeft met een eetprobleem, hoe ga je dat communiceren met de rest van de groep?

 

Privacy

Wat ik heb gemist in het boek is uitgebreide aandacht voor privacy, bijvoorbeeld door middel van een apart hoofdstuk daarover. Er wordt in een aantal van de hoofdstukken wel een paar zinnen over gezegd, maar dat had mijns inziens meer gemogen, omdat er wel vragen zijn over welke stappen je moet nemen wanneer er vermoedens zijn van problemen. Op welke leeftijd is het belangrijk met het kind/de jongere te bespreken wat je signaleert? Wanneer betrek je ouders? Ouders zijn eerstverantwoordelijk voor de opvoeding van hun kind. In hoeverre maak je hen onderdeel van de pastorale zorg?

Geef kinderen en jongeren een duidelijke plek in de kerk en niet alleen binnen het georganiseerde jongerenwerk. Het is belangrijk om hen de ruimte te geven en hen te stimuleren om te ontdekken waar ze goed in zijn. En hen ook verantwoordelijkheden te geven voor taken in de gemeente. Betrek hen bijvoorbeeld bij het invullen van een dienst. Voor mentoren en coaches is het een cruciale taak om kinderen en/of jongeren te helpen om geestelijk te groeien en hun talenten te ontwikkelen. Jongeren zijn de leiders van de toekomst, zonder hen zal de kerk niet kunnen voortbestaan.

 

Oog voor elk gezinslid

Relaties zijn enorm belangrijk in het kinder- en jongerenwerk. De kerk als gezin betekent dat er wordt omgezien naar elk kind en elke jongere uit de gemeente. Wanneer je je echt verdiept in wat hem of haar bezig houdt, kun je er voor hen zijn in mooie en moeilijke tijden. Breng de kinderen en jongeren steeds weer in je persoonlijk gebed en in het gemeentegebed bij de Here God.

Omstandigheden en persoonlijke problemen zoals echtscheiding, depressie, occultisme, eetproblemen, misbruik, zelfdoding en homoseksualiteit zijn realiteiten waar kinderen en jongeren mee te maken kunnen krijgen. Voor hen is het belangrijk dat de kerk als een hecht gezin functioneert zodat zij in het kerkelijk gezin de warmte en de zorg van hun ’gezinsleden’ ervaren. Laat kinderen en jongeren zijn wie ze zijn en een veilige plek ontvangen in de kerk.

Met name in het geval van homoseksualiteit is de kerk vaak geen veilige plek waar jongeren hun homoseksuele geaardheid kunnen delen. Dit handboek geeft handvaten hoe je als jongerenwerker wel een veilige plek voor deze jongeren kunt creëren. Terecht wordt de vraag gesteld: Hoe ’homo’-vriendelijk is het klimaat bij jullie in de kerk! Ik hoop dat jongeren binnen de kerk mogen ervaren dat ze hetgene wat hen het meest bezig houdt kunnen delen. De kerk is een plek van gemeenschap en niet van eenzaamheid!

Wanneer een kind of jongere te maken heeft met moeilijke en/of ingewikkelde problemen, dan is het boek heel duidelijk: Verwijs de jongere door, maar blijf hem gedurende het gehele hulpverleningstraject wel terzijde staan.

 

Gastvrij voor iedereen?

Wanneer ik lees en nadenk over een open gemeenschap voor kinderen en jongeren in en buiten de kerk, vraag ik me wel eens af in hoeverre de kerk een plaats is voor iedereen. Houden we echt de deur wagenwijd open voor alle jongeren of houden we de deur op een kier en zijn ze welkom totdat de (over)last te groot wordt?

Jongeren die lid zijn van de kerk bevinden zich via sport, hun buurt en andere activiteiten midden tussen jongeren van buiten de kerk. Zij moeten ook het gevoel krijgen dat hun vrienden in het kerkelijk gezin geaccepteerd worden. Is jouw leven, jouw houding en jouw gemeente er één waar de jongeren zich thuis voelen en waar ze met een gerust hart hun vrienden mee naar toe kunnen nemen!

Voor wie als lid van Gods gezin in kinderen en jongeren wil investeren en daarbij zonder oordeel wil openstaan voor wat er in hun leven speelt, is dit handboek een waardevol bezit!

 

 

Het ‘Handboek voor kinder- en jeugdpastoraat’ is geschreven door zeven verschillende schrijvers vanuit hun eigen kennis en ervaringen. Het staat onder redactie van Corien Rietberg en Corjan Matsinger. Het hoort thuis in een serie van handboeken over werk in de kerk. Uitgeverij Buijten & Schipperheijn, Amsterdam 2012, €18,90. Meer informatie: www.werkenindekerk.nl/handboeken.html.

 

Lian Klappe-Slager is werkzaam als kerkelijk opbouwwerker in de GKv Zwolle-West. Ze houdt zich onder andere bezig met het jongerenwerk in de kerk.

De Innov8 conferentie is er voor professionele jeugdwerkers. Op 25 en 26 januari in Lunteren, gaan de deelnemers het experiment aan om samen ter plekke een ‘waarderend onderzoek’ te doen waarin we onze ‘succesverhalen’ delen en op zoek gaan naar kritische succesfactoren. Een spannend proces vol chemie, verbinden en het vinden van iets nieuws! Experimenteer je mee?

Natuurlijk heb je op INNOV8 de conferentie alle tijd om je te verbinden en we hopen dan van harte dat uit die CHEMIE iets moois en nieuws zal ontstaan.  Dus wees erbij, anders missen we jou! Check het programma en de workshops op de website en meld je z.s.m. aan!

De weblog van de Christelijke Hogeschool Ede bevat een interview waarin een mooi inkijkje wordt gegeven in het werk van een pastoraal medewerker in de ouderenzorg: http://www.theologieede.nl/spiritualiteit-in-de-ouderenzorg/

Onder de naam Persis is een platform opgericht voor vrouwelijke kerkelijk werkers binnen de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk.

Dat meldde De Waarheidsvriend, de periodiek van de Gereformeerde Bond, donderdag. Reden van oprichting is dat het voor vrouwelijke kerkelijk werkers moeilijk blijkt te zijn om een betaalde functie te vinden. Het platform richt zich onder meer op het verwerven van bekendheid van deze groep in kerkelijke gemeenten.

Bron: Reformatorisch Dagblad